Soldaten van M23 houden de wacht op een militaire basis in Oost-Congo. ©Belgaimage

Soldaten van M23 houden de wacht op een militaire basis in Oost-Congo. ©Belgaimage

Het lijkt er sterk op dat de burgeroorlog in Oost-Congo evolueert naar een regelrechte oorlog tussen twee landen: Congo en Rwanda. Westerse leiders weten niet goed hoe ze moeten reageren.

Al meer dan tien jaar strijden de M23-rebellen in Oost-Congo tegen het Congolese leger omdat ze politieke controle over de regio willen. Volgens een recent VN-rapport krijgen zij daarbij de steun van buurland Rwanda, dat meer politieke invloed in Oost-Congo wil. Daardoor dreigt een regionale burgeroorlog tot een internationaal gewapend conflict uit te groeien.

Brutaal

Omdat ze op Rwandese wapens en manschappen kunnen rekenen, veroveren de M23-rebellen steeds meer terrein. Momenteel hebben ze de grote, belangrijke Oost-Congolese stad Goma helemaal omsingeld. Daardoor kunnen de inwoners niet meer bevoorraad worden. Er dreigt hongersnood. In de dorpen en vluchtelingenkampen rond Goma zijn nu al geen eten, water of medicijnen meer te vinden.

De rebellen gaan met de Rwandese hulp alsmaar brutaler te werk. Waarnemers signaleren steeds vaker oorlogsmisdaden. Zo namen leden van M23 onlangs een ziekenwagen van het regeringsleger onder vuur. Nochtans was heel duidelijk een rood kruis te zien op de ambulance. Eerder werd ook al een neutrale VN-helikopter onder vuur genomen.

Geen verzoening

Om de snelle escalatie te stoppen, riep buurland Burundi het voorbije weekend een buitengewone top van Oost-Afrikaanse landen bijeen. Er bleek helaas geen toenadering mogelijk tussen de Congolese president Félix Tshisekedi en de Rwandese president Paul Kagame.

Dat Tshisekedi er de internationale gemeenschap opriep om sancties te treffen tegen Rwanda hielp niet echt om tot een verzoening te komen. De vraag van westerse leiders om de stap naar vredesonderhandelingen te zetten, maakt overigens weinig indruk op Paul Kagame.

Corruptie

Ook aan de oproep tot vrede van paus Franciscus, die onlangs Congo bezocht, gaf Kagame geen gehoor. Hij wil duidelijk geen buitenlandse bemoeienis. Geen enkele internationale speler lijkt nog vat te kunnen krijgen op de Rwandese president. Zelfs de VS niet, die nochtans jarenlang een trouwe bondgenoot waren.

Er komt ook hoe langer hoe meer kritiek van verschillende landen op de corruptie en het chaotische optreden van zowel de regering als het leger in Congo. Zo bood de Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Hadja Lahbib (MR), recent de Congolese leiders hulp aan om de crisis mee op te lossen. Er kwam totaal geen reactie op het aanbod. Dat geeft bijna de indruk dat Congo gewoon geen oplossing wil.

Niet tolereren

Volgens Carine Kanku van de vrouwenrechtenorganisatie Dynafec mogen de westerse regeringen zich toch niet afzijdig houden. ‘Ik heb het gevoel dat de wereld het Congolese leed aan het banaliseren is’, vertelde ze in De Standaard. ‘Honderdduizenden burgers zijn op de vlucht, velen worden vermoord, vrouwen zijn opnieuw op grote schaal slachtoffer van seksueel geweld. Dat is toch iets dat de wereld niet langer kan tolereren.’