Het boeddhisme heeft vele gezichten

©Shutterstock

België heeft het boeddhisme erkend als niet-confessionele levensbeschouwing: als een filosofie die niet gebonden is aan een bepaalde geloofsovertuiging. Wil dat zeggen dat het geen religie is?

Tot nu waren er zeven erkende levensbeschouwingen in België: de rooms-katholieken, de orthodoxen, de protestanten, de evangelische gemeenschap, de anglicanen, de Joden, de islam en de vrijzinnig-humanisten. Daar komen nu de boeddhisten als achtste bij. De erkenning houdt in dat het  boeddhisme nu geld krijgt van de overheid. Het kan nu morele raadgevers naar ziekenhuizen, gevangenissen en het leger sturen om daar volgelingen bij te staan. Het organiseren van boeddhistisch onderwijs behoort voortaan ook tot de mogelijkheden.

Volgens de westerse manier van denken is boeddhisme eerder een filosofie dan een religie. In het Oosten ziet men dat helemaal anders. Daar leefde de overtuiging dat het boeddhisme wel degelijk elementen van een geloof bevat. In Thailand worden boeddhistische monniken bijvoorbeeld ingezet bij een begrafenis of bij het inzegenen van een huwelijk.

Begeerte uitsluiten

Stichter Siddharta Gautama Boeddha was geen god, maar een historische figuur. Hij leefde in de periode 450-370 voor Christus in wat nu Nepal is. De kern van zijn leer was dat mensen moeten kunnen loskomen van hun lijden.

Boeddha geloofde dat mensen na de dood opnieuw geboren worden. In zijn levensvisie was karma een kernidee. Met karma bedoelde hij dat je gedrag in dit leven gevolgen heeft voor je volgende. Als je iets met slechte bedoelingen doet, zul je daar later de negatieve gevolgen van moeten dragen.

‘Boeddhisme streeft naar geen begeerte hebben en beseffen dat dingen tijdelijk zijn’, legt professor sinologie Ann Heirman van Universiteit Gent op VRT NWS uit. ‘Het is een soort oefening om los te komen van prikkels die zintuigen je geven.’

Geen heilig boek

Er is niet één boeddhisme. Er bestaat geen heilig boek van, zoals de Bijbel van de christenen of de Koran van de moslims. Dat is een van de redenen waarom er verschillende interpretaties zijn van de leer van Boeddha.

Van de vele soorten boeddhisten zijn er twee die heel belangrijk zijn: die van het ‘grote voertuig’ en die van het ‘kleine voertuig’. Het kleine voertuig of hinayana volgt het meest trouw de oorspronkelijke regels van Boeddha. Dat is vooral in Zuidoost-Azië te vinden.

Het grote voertuig of mahayana heeft heel wat aanhangers in Oost-Azië, China en Japan. Dat gelooft niet alleen in Boeddha, maar ook in bodhisattva’s (heiligen). Het Zen-boeddhisme, dat ook bij ons heel populair is, hoort bij die strekking. De aanhangers gebruiken meditatie om los te komen van hun lijden. Het Tibetaanse boeddhisme neemt nog een aparte plaats in. Daar is de Dalai Lama de geestelijke leider.