©Wikimedia

©Wikimedia

Een kwart van de Vlamingen woont in een buurt met restaurants en winkels die alleen ongezonde voeding aanbieden. Zij hebben daardoor meer kans op overgewicht.

Er zijn steeds meer ‘voedselmoerassen’ in Vlaanderen. Dat zijn buurten met veel frituren en kebabzaken en minder restaurants en winkels waar je voor gezonde voeding terechtkunt. Voor de duidelijkheid: een zaak biedt gezonde voeding aan als je er genoeg verse groenten en fruit aantreft. Supermarkten vallen daar ook onder, omdat zij hun best doen om gezonde voedingsmiddelen te promoten.

In 2020 woonde liefst 88,2 procent van de Vlaamse bevolking in zo’n voedselmoeras, zo blijkt uit een nieuwe studie van gezondheidsinstituut Sciensano. Een nog opvallender resultaat uit het onderzoek is dat een kwart van de Vlamingen in een buurt met alleen ongezonde verkooppunten leeft.

Kruidenierszaken verdwenen

De probleembuurten bevinden zich vooral buiten de steden. ‘Daar zijn nu eenmaal heel weinig winkels die gezonde voeding verkopen’, zegt Jeroen Cant, onderzoeker van de Universiteit Antwerpen, in De Standaard. ‘De kleine kruidenierszaken in de dorpen zijn bijna allemaal verdwenen. En je kunt niet in elke buurt een supermarkt hebben. Nachtwinkels, frituren en andere ongezonde restaurants hebben een kleinere afzetmarkt nodig om succesvol te zijn. Die zijn dus wel nog over het landschap verspreid.’

Omdat nog steeds veel mensen de stadskernen verlaten, belanden er meer in de voedselmoerassen. En hoe dichterbij de ongezonde opties, hoe groter de verleiding om ernaar te grijpen. Wie in een voedselmoeras woont, heeft meer kans op overgewicht en obesitas, waarschuwen de onderzoekers.

Recordaantal supermarkten

De meeste mensen nemen de auto naar de supermarkt om er hun dosis vitaminen en mineralen in te slaan. Het grootste risico loopt de oudere bevolking, omdat die minder mobiel is. Zo’n 3 procent van de 65-plussers woont vandaag is een ‘voedselwoestijn’: een buurt waarin het moeilijk is om gezond eten te vinden.

Die voedselwoestijnen werken in de VS een groot obesitasprobleem in de hand. Dat we hier nog geen Amerikaanse toestanden meemaken, is te danken aan onze hoge supermarktdichtheid. In Vlaanderen zijn er 2,53 supermarkten per 10.000 inwoners. Daarin zijn we trouwens Europese koplopers.

Lokale maatregelen

Sciensano doet op basis van de studie een oproep tot lokale maatregelen om de voedselomgeving te verbeteren. Daarbij denkt het onder meer aan tappunten voor gratis water en mobiele gezonde verkooppunten.

We kunnen inspiratie rapen in het Verenigd Koninkrijk. Daar kunnen lokale besturen bijvoorbeeld het aantal fastfoodrestaurants inperken. Vlaamse burgemeesters riepen eerder al op om een gelijkaardige bevoegdheid te krijgen. In een reactie zegt minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke aan een groot voedingsplan te werken.